Lokalne samouprave u Crnoj Gori iz godine u godinu bilježe najniži stepen otvorenosti u odnosu na ostale grupe institucije koje CDT ocjenjuje u zadnjih nekoliko godina.
Otvorenost lokalnih samouprava podrazumijeva mogućnost javnosti da prati rad opština kako bi se tako jačao legitimitet institucija i ukupno povjerenje građana u lokalne institucije.
Istraživanje koje CDT od 2016. sprovodi sa partnerima iz Srbije, Sjeverne Makedonije i Bosne i Hercegovine pokazuje da ovo nije samo trend u Crnoj Gori već i u zemljama region.
Lokalne samouprave u regionu ispunjavaju samo trećinu kriterijuma otvorenosti, dok u Crnoj Gori ispunjavaju 50 odsto kritrijuma. To znači da nijesu posvećene unapređenju otvorenosti niti na razvoju politika i praksa u ovoj oblasti.
U našem uzorku koje je obuhvatilo 50 odsto crnogorskih opština, najbolji rezultat ostvarila je opština Cetinje 61 odsto, zatim Tivat 60 odsto, Bijelo Polje 59 odsto, Herceg Novi 59 odsto, Nikšić 58 odsto, Plužine 58 odsto, Kolašin 47 odsto, Andrijevica 45 odsto, Danilovgrad 45 odsto, Berane 42 odsto, Gusinje 40 odsto i Šavnik 35 odsto.
Velike razlike u rezultatima između ovih opština pokazuju da je nužno utemeljiti politiku otvorenosti u propisima i strateškim dokumentima.
Takođe, od ključne važnosti je pratiti primjenu zakona na ovom polju, jer postoje lokalne samouprave koje bez ikakvih posljedica ne poštuju zakonsku obavezu proaktivnosti.
Naše istraživanje je pokazalo nekoliko kritičnih tačaka u pogledu ispunjenja standarda otvorenosti, počevši od dostupnosti planskih i programskih dokumenata, transparentnosti trošenja javnih sredstava do načina ostvarivanja komunikacije sa građanima.
Kako bismo detaljnije istražili pitanje otvorenosti, razvili smo upitnike koje smo uputili opštinama. Polovina nam nije dostavila odgovore, što svjedoči o tome koliko su opštine otvorene i spremne na saradnju sa organizacijama civilnog društva.
Dodatno obeshrabruje činjenjica da opštine ne ispunjavaju neke od osnovnih kriterijuma otvorenosti jer su njihove veb stranice mahom nepregledne i nesistematizovane, bez ili uz vrlo ograničene mogućnosti pretraživanja.
Čak 75 odsto opština ne objavljuje informaciju o zaradama svojih funkcionera, iako je to obavezno po Zakonu o slobodnom pristupu informacijama.
CDT smatra da opštine hitno moraju početi sa ispunjavanjem zakonskih obaveza i objavljivanjem informacija koje su od izuzetnog značaja za jačanje povjerenja građana u rad lokalnih institucija. Politika otvorenosti mora biti politika svih lokalnih samouprava u Crnoj Gori, mora biti definisana kao i ostale važne politike i ne smije biti plod trenutne odluke ili trenutnog raspoloženja vlasti.