Uticaj organizacija civilnog društva u procesima odlučivanja u Crnoj Gori je ograničen i više je formalan nego suštinski, ocijenjeno je u Indexu održivosti organizacija civilnog društva.
Indeks održivosti OCD (CSOSI) je glavni analitički instrument koji mjeri napredak civilnog sektora u regionu Centralne i Istočne Evrope i Evroazije.
Index održivosti OCD koji je danas predstavio CDT, razvio je USAID u saradnji sa lokalnim organizacijama.
Indeks ispituje sveukupno okruženje za razvoj civilnog društva, s naglaskom na pravni okvir, organizacione kapacitete, finansijsku održivost, zagovaranje, pružanje usluga, infrastrukturu i javni imidž nevladinih organizacija.
Svaka dimenzija se ocjenjuje skalom od sedam bodova u kojoj 1 označava vrlo napredan nivo, a 7 ukazuje na nizak nivo razvoja.
Generalna ocjena za Crnu Goru iznos četiri i nije se mijenjala već četiri godine, ali u poređenju sa regionom stanje u organizacijama civilnog društva lošije jedino u Srbiji.
Najbolji je pravni okvir
Kod civilnog društva u CG najbolje je ocijenjen pravni okvir (3.5), zagovaranje (3.5) i infrastruktura (3.8), dok su lošije ocijenjeni javni imidž (4.2), organizacioni kapaciteti (4.2). Najlošije je ocijenjena finansijska održivost (5) civilnog društva.
U izvještaju USAID-a se navodi da nema puno primjene NVO-a, kao i da NVO generalno uživaju slobode i pravne garancije neophodne za obavljanje posla bez političkog ili institucionalnog uplitanja iako su prethodnih godina zabilježeni slučajevi vršenja pritiska na pojedine NVO.
Kada su u pitanju organizacioni kapacitetu, u izvještaju se navodi da ne postoje zvanični podaci o prihodima organizacija, kvalifikacije zaposlenih, plate, ili broj volontera:
„Samo mali broj NVO-a ima ima demokratske strukture upravljanja ili funkcionalne strukture internog upravljanja. Umjesto toga, jedan ili dva lidera obično donose sve odluke“.
Kada je u pitanju finansijska održivost, većina organizacija je i dalje vrlo zavisna od finansiranja međunarodnih donatora:
„Raspodjela sredstava NVOima (posebno na loklanom nivou) nije transparentna i lični odnosi – više nego kvalitet projekata – su još uvijek glavni faktor u donošenju odluka o finansiranju“.
Individualna filantropija, nenovčani prilozi, volonterizam, kao i društveno odgovorno poslovanje su i dalje nerazvijeni u Crnoj Gori.
Javni imidž organizacija je ostao nepromijenjen u 2015. godini:
„Mnogi još uvijek doživljavaju organizacije kao opoziciju vladi, uglavnom zbog toga što kritikuju aktivnosti i politike Vlade“.
SAD podržava napore CG
Prilikom predstavljanja izvještaja Bix Aliu iz Ambasade SAD kazao da bi institucije i javnost trebalo da prepoznaju važnu ulogu civilnog društva i da stvore odgovarajuću okolinu za sprovođenje njihovih aktivnosti.
„Vlada CG je preuzela progresivne korake da stvore odgovarajuću okolinu za rad organizacija civilnog društva“, kazao je Aliu.
Ivan Šikmanović iz MUP-a smatra da su ključni problemi koji opterećuju saradnju i odnos institucija i organizacija civilnog društva sistem finansiranja projekata i programa NVO-a i institucionalni okvir koji je važan za saradnju sa NVO-ima.
„U narednom periodu ključno je jačanje kapaciteta Kancelarije za saradnju sa NVO, jačanje kapaciteta MUP-a za kreiranje javnih politika, kao i jačanje kapaciteta Savjeta za NVO“.
Komentarišući ocjene iz Indexa da filantropija i volonterizam u CG nije dovoljno razvijen, Anica Maja Boljević iz Fakta smatra da treba razvijati kulturu dobrovoljnog podržavanja akcija za opšte dobro.
Danijela Vujošević iz CEDEM-a smatra da se javni imidž i povjerenje u NVO povećalo zahvaljuući novim medijima i sve većoj vidljivosti aktivnosti koje organizacije sprovode.