Vlada Crne Gore i koaliciona vlast su napravili značajan uspjeh dobijanjem IBAR-a i to predstavlja nesumnjivo njen najznačajniji rezultat i prvoj godini rada. Međutim, umjesto da joj to bude podstrek za sprovođenje suštinskih reformi vlast je taj otvoreni prostor počela koristiti za različite nedemokratske i nereformske prakse. Vlada je donijela pogrešnu procjenu da će joj zbog IBAR-a biti sve dozvoljeno.
Nakon analize ekspozea mandatara, učinaka Vlade u prvih 100 dana, te presjeka njenog rada u prvih devet mjeseci, Centar za demokratsku tranziciju (CDT) danas objavljuje dokument “Prva godina Vlade Crne Gore pod lupom: Od reformskog zamaha do političkog skretanja” u koji sublimira njen rad u prvoj godini iz vizure djelokruga naše organizacije.
I pored manjkavosti nekih zakonskih rješenja i netransparentnosti procesa nesumnjivo najznačajniji rezultat koalicione vlasti u ovom periodu jesu zaključci međuvladine konferencije na kojoj su zemlje Evropske unije (EU) odobrile dobijanje završnih mjerila u poglavljima 23 i 24, što Crnoj Gori omogućava prelazak u sljedeću fazu procesa pristupanja i zatvaranje pregovaračkih poglavlja.
Takođe, vrijedan je pomena i politički uspjeh Vlade, kroz uspostavljanje dogovora vezanog za sprovođenje popisa 2023. godine koji je zadovoljio sve strane i bio ključni uzrok smanjivanja tenzija koje su prijetile da pređu u ozbiljnije društvene nesporazume.
Nakon dobrog starta, u djelovanju Vlade i koalicione vlasti povučeni su potezi koji se ne mogu okarakterisati ni kao demokratski, a ni evropski i vrlo vjerovatno će imati negativan uticaj na dalju dinamiku našeg evropskog puta.
Rekonstrukcija Vlade sprovedena je netransparentno, uz nepoštovanje demokratskih pravila i standarda, nepoštovanje procedura u Skupštini, i predstavlja jasan izraz neprincipijelne političke trgovine i partitokratije. Dobili smo Vladu sa najvećim brojem članova u Evropi (32). Politički koncept na kome počiva rekonstruisana izvršna vlast više podsjeća na postdejtonsku Bosnu i Hercegovinu skrojenu po etničko-preduzetničkim šavovima, a značajno manje na Vladu građanske države.
Budući da nije zvanično mijenjan program nakon rekonstrukcije, način na koji je Vlada formirana, broj njenih članova i njihove kvalifikacije, podjela resora i način njihovog formiranja jasno nam govore da je ovim pristupom obesmišljeno jedno od ključnih obećanja iz ekspozea mandatara – uspostavljanje sistema meritokratije.
Nažalost, umjesto da IBAR i značajna podrška u Skupštini nakon rekonstrukcije novoj većini bude pozitivna, ispostavilo se da su oni postali negativna prekretnica u funkcionisanju vlasti.
Na lovorikama slave zbog dobijanja IBAR-a uslijedilo je nekoliko veoma problematičnih poteza koalicione vlasti i Vlade. Zakonodavni proces i u Vladi i u Skupštini izrazito je netransparentan i jasno je da vlast ne želi inkluzivno društvo. Čak su se u nedovoljno transparentnoj proceduri donijeli i ključni zakoni koji tretiraju program Evropa sad 2.
Izborna reforma do sada nije dala opipljiv rezultat, u kampanji za lokalne izbore u Podgorici svjedočili smo zloupotrebi javnih resursa i funkcija i besprizornoj zloupotrebi svih institucionalnih kapaciteta za promociju izbornih lista.
Otvoren je i proces udara na NVO sektor i kampanja pritiska na sve koji su se suprotstavili donošenju zakona o stranim agentima, akta koji su osudili svi relevantni domaći i međunarodni demokratski akteri. Iako se dio vlasti izjasnio protiv ovog akta, ostaje činjenica da u ovoj kampanji aktivno učestvuje i jedan potpredsjednik Vlade.
Pokretanje postupka usvajanja zakona o dvojnom državljanstvu, o kome je opet, svoje rezerve javno iskazala EU, može biti razlog za političku destabilizaciju društva, a time i procesa evropske integracije.
I pored napretka u EU integraciji i korektnog ispunjavanja NATO obaveza ova je vlast dovela do pogoršanja odnosa sa susjedima, a njen potpredsjednik je proglašen nepoželjnom osobom u Hrvatskoj.
Ovi i drugi politički potezi Vlade nas pozivaju na oprez i potrebu pojačanog monitoringa aktivnosti vlasti. Vidjećemo koji put će Vlada Crne Gore izabrati.
Kompletnu publikaciju možete pročitati ovdje.
Dragan Koprivica, izvršni direktor CDT-a
Publikacija je izrađena uz podršku regionalnog projekta SMART Balkan – Civilno društvo za povezan Zapadni Balkan kojeg implementira Centar za promociju civilnog društva (CPCD), Center for Research and Policy Making (CRPM) i Institute for Democracy and Mediation (IDM) a finansijski podržava Ministarstvo vanjskih poslova Kraljevine Norveške.
Sadržaj publikacije je isključiva odgovornost autora i ne odražava nužno stavove Centra za promociju civilnog društva, Center for Research and Policy Making (CRPM), Institute for Democracy and Mediation i Ministarstva vanjskih poslova Kraljevine Norveške.