Kampanja za podgoričke izbore nastavlja se kroz zloupotrebu javnih resursa i funkcija i besprizornu zloupotreba svih institucionalnih kapaciteta za promociju izbornih lista. Za razliku od prethodnih sedmica sada imamo i prve zvanično utvrđene uzurpatore državnih resursa zarad sticanja prednosti na izborima: to je Glavni grad Podgorica i njegova aktuelna gradonačelnica.
Građani i građanke Podgorice, ali i cijele Crne Gore, žive sedmicu iz snova, u kojoj su riješeni svi njihovi problemi.
Funkcionerska kampanja se, po definiciji, sastoji od događaja i kvazidogađaja koji nijesu morali da se dese u predizbornom periodu, ali su se desili upravo zato jer se javne funkcije i javni resursi podređuju izbornom rezultatu. Dilema o tome je li nešto redovna aktivnost ili funkcionerska kampanja otklanja se kroz nekoliko kontrolnih pitanja, poput toga je li bilo neophodno da se ta aktivnost desi baš sad, je li se to isto moglo uraditi poslije izbora, hoće li ta aktivnost uopšte biti relevantna za par mjeseci, je li se ta aktivnost mogla realizovati i bez prisustva javnog funkcionera koji ima interes na izborima…
Pukom slučajnošću, baš u sedmici pred izbore, ministri obilaze otpravnike poslova koji obećavaju goleme investicije, otvaraju laboratorije po školama, svečano obilježavaju upis studenata… Iznenada i bez najave, nakon potpuno netransparentnog procesa pripreme, potpisuju se međuvladini ugovori koji najavljuju nove hidroelektrane. Ne brine Vlada samo o energetskim resursima nego i o energetskoj efikasnosti, pa je pred izbore potpisan i ugovor za rekonstrukciju KBC-a i bolnica na Cetinju i Bijelom Polju, u cilju unapređenje energetske efikasnosti ovih objekata.
Sedmica pred izbore je iskorišćena i za promociju Reformske agende Crne Gore, koja je uslov za dodjelu finansijske podrške u okviru Plana rasta EU. Ta Reformska agenda, po već standardnoj praksi ove Vlade, nije prošla proces javnih konsultacija i javne rasprave.
Vrhunac žanra je dosegnut kroz fikciju o izgradnji čitavog grada na Veljem brdu, sa obećanjima koja su u suprotnosti sa važećim planovima, propisima, ali i geografijom, matematikom i bazičnom logikom. Obećanje da će se prvi građani useliti u novi grad 2026. godine ostaće zabilježeno kao vrhunac političkog licemjerstva Vlade u ovoj izbornoj kampanji.
Ni predsjednik države nije ostao imun na ovu euforiju. Nakon što je u ime jedne liste uložio najvredniji javni resurs kojim upravlja – funkciju Predsjednika Crne Gore, odlučio se i za ustupanje manje vrijednih resursa pa je tako promo spot snimio u svim kabinetu, vlasništvu svih građana/ki ove države. Da ne bude zabune oko toga je li se pojavio kao predsjednik građana ili nosilac jedne liste, spot nije objavljen na zvaničnom YouTube kanalu predsjednika Crne Gore, već na YouTube kanalu liste “Za bolju Podgoricu”, i kao plaćeni politički marketing potpisan nazivom te liste.
Podsjećamo da član 36 Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja (ZFPSIK) zabranjuje korišćenje prostorija državnih organa, organa državne uprave, organa lokalne samouprave i organa lokalne uprave, javnih ustanova, državnih fondova i privrednih društava čiji je osnivač i/ili većinski ili djelimični vlasnik država ili jedinica lokalne samouprave za pripremu i realizaciju aktivnosti kampanje, ukoliko se isti uslovi ne obezbijede svim učesnicima u izbornom procesu. Takođe, članom 50 Zakona o izboru odbornika i poslanika (ZIOP) propisano je da se za predstavljanje izbornih lista ne može se koristiti imovina (novac, tehnička sredstva, prostor, oprema i sl.) državnih organa, javnih preduzeća, javnih ustanova i fondova, jedinica lokalne samouprave, niti kompanija u kojima država ima vlasnički udio.
Budući da veliki broj javnih funkcionera i zaposlenih u javnoj administraciji učestvuje u kampanji i koristi javne resurse, pozivamo ASK da ispita sve potencijalne slučajeve ovakvih zloupotreba za potrebe kampanje.
U ovoj kampanji je više nego očigledno da veliki broj funkcionera i zaposlenih u javnoj administraciji radi za partije u toku radnog vremena. Istovremeno, članom 44 ZFPSIK je propisano da je zabranjeno je angažovanje, u toku radnog vremena, na aktivnostima izborne kampanje javnim funkcionerima, izuzev poslanicima i odbornicima, i zaposlenim u državnim organima, organima državne uprave, organima lokalne samouprave, organima lokalne uprave, javnim preduzećima, javnim ustanovama i državnim fondovima.
Brojni državni i lokalni javni funkcioneri učestvovali su u aktivnostima kampanje u toku radnog vremena, koje je od 7h do 15h. Mnoge od tih aktivnosti zabilježene su kamerama, a jedan od ilustrativnih primjera je sučeljavanje nosilaca lista na RTCG koje je snimano u toku radnog vremena. Nadamo se i da ASK vidi ove očigledne i lako dokazive pojave i pozivamo je da hitno reaguje i sankcioniše prekršitelje zakona.
Ni ova kampanja nije mogla proći bez navoda o pritiscima na birače. Stranka evropskog progresa (SEP) obavijestila je javnost da su njihovi članovi i simpatizeri izloženi pritiscima da promijene političko opredjeljenje.
CDT najoštrije osuđuje bilo kakve pokušaje vršenja nedozvoljenog uticaja na birače. Pozivamo SEP da ovaj slučaj sa pripadajućim dokazima uputi tužilaštvu koje hitno treba da pokrene odgovarajuće procedure i provjeri ima li u ovim radnjama elemenata povrede slobode opredjeljenja pri glasanju, kako je definiše član 186 Krivičnog zakonika Crne Gore. On propisuje da ko silom ili prijetnjom prinudi drugog ili na drugi protivpravan način na njega utiče da na izborima vrši ili ne vrši pravo glasanja ili da glasa za ili protiv određenog kandidata, izborne liste odnosno predloga, kazniće se novčanom kaznom ili zatvorom do tri godine.
Od ključnog je značaja da državne institucije brane pravo građana i građanki da glasaju slobodno.
Milica Kovačević, programska direktorica CDT-a