Centar za demokratsku tranziciju (CDT) poziva Ustavni sud da se što prije izjasni o inicijativama naše organizacije za ocjenu ustavnosti izmjena Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore i Odluke o dopuni Statuta opštine Nikšić, upućenim 2022. i 2023. godine.
Iako poštujemo pravo Ustavnog suda da samostalno odlučuje o sopstvenim prioritetima smatramo da je zaista neprimjereno i nedopustivo da se gotovo dvije godine čeka na odluku o inicijativi za ocjenu ustavnosti izmjena Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore kojim je, u toku već raspisanog izbornog procesa, značajno promijenjena izborna jedinica Podgorica, kroz formiranje opštine Zeta.
Ukoliko Ustavni sud mirno posmatra potencijalno kršenje međunarodnih izbornih standarda i ključnih izbornih prava građana/ki, on time, svjesno ili ne, postaje saučesnik u podrivanju demokratskih procesa u našoj državi. Iako razumijemo da se već napravljene greške u toku okončanog i verifikovanog procesa više ne mogu ispraviti i vratiti u pređašnje stanje, smatramo da je od izuzetne važnosti da se Ustavni sud izjasni o ovom pitanju, kako se njihov pasivan odnos ne bi shvatio kao odobravanje prakse da se granice izbornih jedinica mijenjaju u toku izbornih procesa, sa ciljem ostvarivanja prednosti na izborima. Stav Ustavnog suda posebno dobija na značaju u kontekstu predstojeće izborne reforme, kojom treba preduprijediti potencijalna buduća kršenja univerzalnih standarda za demokratske i fer izbore.
Takođe, Ustavni sud, ni nakon 14 mjeseci još nije razmatrao našu inicijativu za ocjenu zakonitosti i ustavnosti Odluke o dopuni Statuta opštine Nikšić kojom se uvodi “krsna slava” ovog grada.
Smatramo da je zadatak Ustavnog suda da svojim pravovremenim aktivnostima sprječava moguću diskriminaciju, a ne da takve pojave ignoriše. Svakom ko nešto zna o ovoj temi, ali i na osnovu prethodnih odluka Ustavnog suda, je jasno da je ovom odlukom opština Nikšić pripadnike pravoslavne vjerske zajednice dovela u privilegovan položaj u odnosu na druge građane – pripadnike drugih vjerskih zajednica i ateiste, čime je povrijedila princip jednakosti građana, njihovo pravo na slobodu vjeroispovijesti, kao i njihovo pravo da budu zaštićeni od bilo kog akta posredne ili neposredne diskriminacije. Ćutanje Ustavnog suda vidimo kao podstrek i za druge opštine za donošenje diskriminatornih propisa i nametanje vjerskih praksi svim građanima, suprotno Ustavu Crne Gore.
Kada je krajem prošle godine kompletiran Ustavni sud, vjerovali smo da smo dobili instituciju koja se spremna da se suprotstavi moćnima. Sada izgleda upravo suprotno – izgleda kao da ovaj sud nema hrabrosti da bude brana potencijalnom kršenju prava građana i građanki.
Zato pozivamo Ustavni sud da prestane da ignoriše naše inicijative i da saopšti svoje mišljenje o vrlo vjerovatnom podrivanju ustavnog određenja građanske države i međunarodnih izbornih standarda. Pozivamo ih i da svojim nečinjenjm ne omogućavaju dalju komplikaciju i onako pravno komplikovanih situacija koje imaju direktan uticaj na naše živote.
Na kraju, nadamo se i da će Ustavni sud ubuduće više koristiti mogućnosti koje mu zakon daje i mnogo više samoinicijativno pokretati postupke u slučajevima stvaranja ozbiljnih devijacija i pravnog haosa u zemlji. Onda kada politički subjekti krenu u takve poduhvate, Ustavni sud mora biti brana i stati u zaštitu prava i sloboda građana.
Dragan Koprivica, izvršni direktor CDT-a