Crna Gora i njeni fakt-čekeri ovogodišnji Međunarodni dan provjere činjenica dočekuju u sred izbornog procesa koga obilježavaju dezinformacione kampanje i anonimne podmetačine, mahom na društvenim mrežama, koje imaju za cilj diskreditaciju kandidata i zbunjivanje građana i građanki.
Raskrinkavanje.me i druge slične platforme i portali širom svijeta obilježavaju 2. april kao Međunarodni dan provjere činjenica. Ovaj datum je ustanovljen 2017. godine pod okriljem Međunarodne mreže za provjeru činjenica (IFCN), čiji je Raskrinkavanje.me, odnosno Centar za demokratsku tranziciju (CDT) verifikovani član. Za datum je simbolično izabran 2. april, prvi dan koji dolazi nakon 1. aprila, dana šala i bezazlenih laži, kao podsjećanje da je već sljedeći dan u godini onaj kada se moramo vratiti činjenicama.
Igrom slučaja, ovogodišnji Međunarodni dan provjere činjenica, redakcija Raskrinkavanja i druge redakcije koje se bore protiv dezinformacija, dočekuju u ambijentu u kojem obiluju dezinformacije koje su bile prisutne i toku kampanje, uoči izbornog dana i na sami izborni dan. Budući da se ovo ponavlja iz jednog izbornog cikusa u drugi ostaje nejasno zašto država Crna Gora, njene institucije i poslanici ne žele da urade ništa kako bu se suportstavili ovim izrazito negativnim pojavama.
Nedavno istraživanje CDT-a pokazalo je da više od dvije trećine građana/ki Crne Gore (69 odsto) smatra da dezinformacije predstavljaju značajan problem u Crnoj Gori, od čega više od trećine (36 odsto) navodi da one predstavljaju veliki problem naše zemlje. Bitno je istaći i da je istraživanje Agencije za elektronske medije (AEM) pokazalo da 40 odsto građana Crne Gore prati informativne ssdržaje televizija u regionu iz kojih nerijetko stižu gomile dezinformacija.
Kada sve ovo sagledamo postaje jasno da su građani/ke Crne Gore ostavljeni na milost i nemilost regionalnim tabloidima, domaćim neregistrovanim fabrikama lažnih vijesti, mrežama partijskih botova, a sve to jer političari i partije nisu spremni da se odreknu dezinformacija već ih koriste u obračunima sa političkim proitivnicima. Tome su građani i redakcija Raskrinkavanja svjedočili mnogo puta samo tokom predizborne kampanje.
Pored izbornih neistina, agresija Rusije na Ukrajinu, pandemija COVID-19, zemljotresi u Turskoj i Siriji pokazali su nam koliko su mreže dezinformatora snažne i raširene i da su itekako prisutne i u Crnoj Gori.
Iskustvo iz ove predizborne kampanje govori nam da problem dezinformacija, ukoliko mu se država ozbiljno ne posveti, može samo da raste što će nas dovesti u situaciju da sljedeći Međunarodni dan provjere činjenica dočekamo uz još jače prisustvo marginalnih portala i upliv dezinformacija i u tradicionalne medije.
Raskrinkavanje.me je platforma Centra za demokratsku tranziciju (CDT) čiji su primarni ciljevi suprotstavljanje medijskim manipulacijama, povećanje kvaliteta sadržaja medija, medijske pismenosti čitalaca i poštovanja profesionalnih standarda na medijskoj sceni.
Darvin Murić
Glavni i odgovorni urednik portala Raskrinkavanje.me